ข้อคิด ธรรมะกับมะเร็งเด็ก จากพระอาจารย์ไพศาล วิสาโล

เมื่อวันที่ 26 มิถุนายน 2561 พระอาจารย์ไพศาล วิสาโล ได้แสดงธรรมเทศนาที่โรงเรียนทอสี เกี่ยวกับเหตุแห่งทุกข์ ท่านได้ยกตัวอย่างมะเร็งเด็ก ว่า

งานวิจัยล่าสุดเกี่ยวกับ “มะเร็งเม็ดเลือดขาวในเด็ก” พบว่า การเกิดมะเร็งชนิดนี้มีปัจจัยที่เกี่ยวข้อง คือ

  • ปัจจัยที่ 1 เซลต้องมีการผ่าเหล่าโดยบังเอิญ โดยเฉพาะเกิดที่ไขกระดูก
  • ปัจจัยที่ 2 เด็กเกิดโดยการผ่าท้องคลอด ไม่เคยไปเนิร์สเซอรี่เมื่ออายุ 1 ปี และได้รับการเลี้ยงดูอย่างสะอาด

เด็กที่มี 2 ปัจจัยนี้ มีความเสี่ยงที่จะเป็นมะเร็งเม็ดเลือดขาวสูงกว่าเด็กที่เลี้ยงอีกแบบ

ทำไมจึงเป็นเช่นนั้น? …

เด็กที่คลอดธรรมชาติ ย่อมสัมผัสกับเชื้อโรคในช่องคลอดของแม่ และหากไปเนิร์สเซอรี่ในขณะที่แบเบาะ ก็จะสัมผัสเชื้อโรคจากเด็กคนอื่นด้วย ทั้ง 2 ประการนี้ ทำให้เด็กมีการสร้างภูมิคุ้มกันตั้งแต่เล็ก เช่นเดียวกับเด็กเล่นน้ำในแม่น้ำลำคลอง บางทีก็กลืนน้ำที่ไม่สะอาดนักเข้าไปบ้างอึกสองอึก ก็ไม่ได้ป่วยหนักอะไร

แต่เด็กที่เลี้ยงอย่างสะอาด ไม่ค่อยป่วยไข้หรือเจอเชื้อโรคเลยนั้น เมื่อวันหนึ่งเชื้อโรคเข้าไปในร่างกาย ภูมิคุ้มกันจะมีปฏิกิริยาตอบโต้อย่างรุนแรงหรือ “overreact” กับเชื้อโรค และหากบังเอิญมีเซลที่ผ่าเหล่าอยู่ก่อน ก็จะผลิตเซลเม็ดเลือดขาวมากเกินไปจนกลายเป็นมะเร็ง เช่นมีการพบว่าเด็กเหล่านี้เป็นมะเร็งเม็ดเลือดขาวหลังจากเป็นหวัด 3 – 6 เดือน

พระอาจารย์เคยพบเด็กไทยที่ไปเรียนในประเทศเยอรมันว่า เด็กหลายคนรู้สึกซึมเศร้า คิดฆ่าตัวตาย ทั้งที่พวกเขาเป็นเด็กเก่ง ได้ทุนไปเรียน แต่เมื่อไปพบกับการศึกษาที่เข้มข้น มาตรฐานสูง และไม่เข้าใจภาษาเยอรมันเท่าที่ควร จากคนเก่งเป็นที่ 1 ของอำเภอหรือจังหวัดในเมืองไทย กลายเป็นนักเรียนที่เรียนไม่ดีในเยอรมัน พวกเขาไม่เคยเจอความผิดหวังมาก่อน เมื่อมาเจอความผิดหวังจึงก็มีอาการรุนแรง เพราะพวกเขาไม่ค่อยได้เคยเจอความทุกข์ เช่น ความล้มเหลว หรือความผิดหวังมาก่อน ทำให้ไม่มีภูมิคุ้มกันกับความทุกข์ จึงจัดการปัญหาไม่ค่อยได้

“การเลี้ยงดูเด็กนั้น ควรให้เด็กได้พบกับความทุกข์ ความผิดหวัง หรือฝึกการแก้ปัญหาบ้าง โดยพ่อแม่ไม่ควรทำแทนลูกทุกอย่าง เปิดโอกาสให้เด็กทำอะไรด้วยตนเอง เมื่อเกิดปัญหาก็ให้เด็กหาหนทางแก้ปัญหาเอง เจออุปสรรคต่างๆ บ้าง เพราะการที่เขาได้เรียนรู้ความทุกข์ เรียนรู้ความผิดหวังตั้งแต่วัยเด็ก จะก่อให้เกิดภูมิคุ้มกันความทุกข์ และความผิดหวังในวัยผู้ใหญ่ มิให้รู้สึกรุนแรงมากเกินไป”

และไม่น่าเชื่อว่าปรากฏการณ์ของพฤติกรรมศาสตร์ มีลักษณะทำนองเดียวกับชีววิทยาของมะเร็ง มะเร็งในเด็กนั้น พบได้ไม่บ่อยเลย เด็กเพียง 70 ใน 1,000,000 คนเท่านั้น ที่จะเกิดเป็นมะเร็งในแต่ละปี

การวิจัยค้นพบว่า มะเร็งล้วนมีการกลายพันธุ์บางอย่าง ทำให้แตกต่างจากเซลปกติของแต่ละคนทั้งสิ้น และเชื่อว่าเกิดโดยบังเอิญ แต่การกลายพันธุ์ครั้งเดียวไม่เพียงพอที่จะทำให้เซลกลายเป็นมะเร็ง ต้องมีอย่างน้อย 2 ครั้งในเซลเดียวกัน ความบังเอิญ 2 ครั้ง ไม่ได้เกิดขึ้นง่ายนัก จึงอธิบายว่าทำไมเด็กเพียงไม่กี่คนจึงเป็นมะเร็งในแต่ละปี

การเลี้ยงดูเด็กที่สะอาดเกินไปนั้น ไม่ได้เป็นผลดีเลย เพราะเด็กที่เลี้ยงอย่างดี ระวังเรื่องความสะอาดเป็นพิเศษ ไม่เคยป่วยเลย กลับเป็นมะเร็งเม็ดเลือดขาวบ่อยกว่า คือประมาณ 2 เท่า ของเด็กที่เลี้ยงดูตามธรรมชาติ

แต่ก็ไม่ได้แปลว่าถ้าเลี้ยงตามธรรมชาติจะไม่เป็นมะเร็ง เด็กก็มีโอกาสเป็นมะเร็งได้ราว 50 ใน 1,000,000คน /ปี ส่วนเด็กที่เลี้ยงมาอย่างอย่างดี ถึงเป็นมากขึ้นก็เพียง 100 ใน 1,000,000 คน /ปี

แต่ประเด็นสำคัญก็คือ การดูแลดีเกินไปนั้น มีความเสี่ยงในการเป็นมะเร็งเม็ดเลือดขาวเพิ่มขึ้น

เชื่อกันว่ามะเร็งเม็ดเลือดขาวในเด็กนั้น เกิดจากเม็ดเลือดขาวที่เป็นเซลภูมิคุ้มกันซึ่งพร้อมที่จะทำงานสู้เชื้อโรค แต่ไม่มีงานให้ทำเสียที เพราะระบบป้องกันดีเกินไป แต่พอได้รับเชื้อโรคเข้ามาเซลภูมิคุ้มกันก็รุมกันใหญ่ ทำให้เกิดการเพิ่มจำนวนเม็ดเลือดขาวมากมาย จึงเสี่ยงเกิดการกลายพันธุ์มากขึ้น เด็กบางคนจึงอาจจะเป็นมะเร็งเม็ดเลือดขาวด้วยลักษณะการดูแลที่ดีเกินไปนั่นเอง

หมายเหตุ: ภาพประกอบจาก internet

รองศาสตราจารย์

รองศาสตราจารย์ นายแพทย์ อิศรางค์ นุชประยูร

ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคเลือดและมะเร็งเด็ก ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
10 ก.ค. 2561, 16:05
3246